Veel Europeanen hebben een ernstig tekort aan vitamine D
Wat doet vitamine D?
Vitamine D heeft meerdere functies in je lichaam. Het houdt je botstructuur op peil via regulatie van je calciumhuishouding, zodat je niet zo snel iets breekt. Het is gerelateerd aan een goed fysieke fitheid en heeft een effect op de vetmassa, spierkracht en balans. Verder speelt het een rol bij het in stand houden van een goede weerstand.
Er zijn aanwijzingen dat een tekort aan vitamine D in verband staat met een verhoogd risico op hart- en vaatziekten, infecties, allerlei soorten kanker waaronder borst- en eierstokkanker en diabetes. Maar er zijn op dit moment nog onvoldoende interventieonderzoeken om dit met zekerheid te kunnen stellen.
Hoe kom je aan vitamine D?
Je lichaam maakt vitamine D aan met behulp van zonlicht. In de winter bevat het zonlicht in Nederland onvoldoende kracht om vitamine d aan te kunnen maken. Ook het gebruik van zonnebrandcremes met beschermingsfactor verhindert de aanmaak. Misschien speelt zelfs het veelvuldig wassen met zeep een rol.
Het is dan zaak om vitamine D via je voeding of via supplementen binnen te krijgen. Het zit in voeding van dierlijke oorsprong, onder meer in vis en lever en in mindere mate in vlees en roomboter. Het wordt door de fabrikant toegevoegd aan margarine, halvarine en bak- en braadproducten. De welbekende levertraan bevat flinke hoeveelheden vitamine D.
Hoeveel heb je nodig?
Een gezonde voeding voorziet in principe in voldoende vitamine D voor personen van 4 tot en met 50 (vrouwen) en 70 (mannen) die een lichte huidskleur hebben en voldoende buiten komen. Alle andere groepen hebben extra vitamine D nodig.
Het Vitamine Informatie Bureau neemt het advies van de Gezondheidsraad over en adviseert dat dagelijks 10 microgram vitamine D extra wordt gebruikt door:
- kinderen tot vier jaar;
- mensen van 4 tot 50 (vrouwen) of 70 (mannen) jaar die een donkere huidskleur hebben of onvoldoende buitenkomen;
- vrouwen tot 50 jaar die een sluier dragen;
- vrouwen die zwanger zijn of borstvoeding geven;
- vrouwen vanaf 50 en mannen vanaf 70 jaar die een lichte huidskleur hebben en voldoende buitenkomen.
Dagelijks 20 microgram vitamine D extra wordt geadviseerd aan:
- mensen die osteoporose hebben;
- mensen die in een verzorgings- of verpleeghuis wonen;
- vrouwen vanaf 50 en mannen vanaf 70 jaar die een donkere huidskleur of die onvoldoende buitenkomen;
- vrouwen vanaf 50 jaar die een sluier dragen.
Wat is veilig?
De Gezondheidsraad heeft voor de gehele bevolking een veilige bovengrens van 50 microgram per dag vastgesteld. Dit staat ongeveer gelijk aan 625 gram gerookte makreelfilet. Dit betekent niet dat er direct een probleem ontstaat wanneer deze hoeveelheid overschreden wordt. Problemen zullen alleen ontstaan wanneer er langdurig sprake is van een (te) hoge inname.
Discussie
Er is nogal wat kritiek op deze aanbevelingen. In Amerika zijn de richtlijnen voor inname van vitamine D en de veilige bovengrens al drie keer zo hoog als in Nederland. En ook deze hoeveelheid zou nog niet voldoende zijn om het aantal botbreuken te verminderen. Verder lijkt er een relatie te zijn tussen vitamine d spiegels en darmkanker (Giovannucci E 2007, Gandini S 2011)
Ook de veilige bovengrens staat ter discussie. Volgens dit onderzoek is een dagelijkse inname van 40.000 iu, dus 20x zoveel als de huidige Nederlandse norm waarschijnlijk veilig. 
